MICROSOFT WORD
A.
Introdusaun ba Microsoft Word
Microsoft
Word hanesan : program aplikasaun ita usa hodi ketik dokument, livro, relatori
ne'ebe rai hamutuk iha pakote Program Microsoft Ofice .
B.
Dalan ba Microsoft Word
1. Atu aktivo Microsoft Word mak tuir mai ne’e
ü Click start
ü All Program
ü Click Microsoft Office,
ü Click
Microsoft Word, hein too mosu nia janela Microsoft Word.
2. Konhese elemen janela Microsoft Word.
Depois
Microsoft Word ita aktivo ona, nia sei mosu janela/layar mutin mamuk ne mak
naran document word.
Observação :
ð Quick Acces Toolbar, hanesan
toolbar ne'ebe iha tombol-tombol perintah lalais.
ð Scroll bar, funsaun atu muda layar ketik. Karik muda ba los no karuk Horizontal. Scrolbar, Karik muda ba
Leten no kraik Vertical Scrolbar.
ð Option button, tombol button nebe usa hodi loke janela info dokumen, nebe
iha laran ho perintah oin-oin hanesan save,save
as, Print, New,Open,Close nst.
ð Menu bar, daftar menu nebe ita usa, iha nebe
menu ih sub menu ida-idak tuir nia funsaun. Hanesan menu Home sei fahe ba parte
hira ne. atu hare bele click iha menu Home no mos ho menu sira seluk.
ð Title bar, atu hare naran file nebe ita loke hla.
ð Zoom Slide, usa atu halo boot no kiik tampilan
dokumen.
C. Atu Save No Open Document
a. Save
quando ketik
texto ruma presija save iha media rai fatin document.
ð Click save (keyboard CTRL + S / F12)
ð Mosu janela Save as,
ketik naran file iha fatin file name,
click save.
Ou ita bele
usa hanesan tuir mai ne’e
ð Click iha Option Button, Click save as
ð Mosu janela Save as,
ketik naran file iha fatin file name, click save.
b. Open
Uza atu loke fali file ne'ebe save ona. Mak hanesan ruit
mai ne
ð Click icon open, mosu janela open, bele hare
naran file ne'ebe atu loke.
ð Click Open.
ð Keyboard (CTRL + O)
Bele uza liu husi
Option button
ð Click iha Option Button, Click Open
ð Mosu janela Open, bele hare naran file ne'ebe atu loke, click Open.
D. Menu kontrol atu modifika ukuran windows/Ms Word nst.
Bele hare iha sorin leten
liman los nia, iha kaixa 3
Tombol
|
Observação
|
Minimize
|
Funsaun atu rai foilha ne'ebe
ita ketik iha layar monitor ba iha taksbar.
|
Maximize
|
Atu halo boot janela
layar word ne'ebe mak kiik.
|
Restore
down
|
Atu halo kiik windows
ka janela word
|
Close
|
Atu taka/ sai husi
janela word
|
E. Tombol ho funsaun keyboard
TOMBOL
|
FUNSAUN
|
ESC
|
Atu
kancela tiha dokumentos ne'ebe ita husu/loke.
|
Tab
|
Atu
halo pasu/jarak ne'ebe hanesan
|
CTRL
|
Atu
halo lalais buat ne'ebe mak iha Option Button ho tombol letra ruma (Ctrl + O)
atu open document
|
Insert
|
Atu
hamos texto ho automatis
|
Delete
|
Atu
hamos texto husi karuk ba los
|
Backspace
|
Atu
hamos texto husi los ba karuk
|
Home
|
Lori
kursor ba fatin hahu
|
Page Down
|
Lulun
texto/ naska ida idak ba karaik
|
Page Up
|
Lulun
texto/ naska ida idak ba karaik
|
Kursor
hakat liafuan ida ba karuk
|
|
Kursor
hakat liafuan ida ba los
|
|
Kursor
hakat liafuan ida ba karaik
|
|
Kursor
hakat liafuan ida ba leten
|
|
CRTL + Home
|
Kursor
ba fali hahu texto
|
CRTL + Home
|
Kursor
ba ikus texto
|
CRTL + Back Space
|
Hamos
liafuan ida husi liman karuk
|
CRTL + Delate
|
Hamos
liafuan ida husi liman los
|
CRTL + 1
|
Halo spasi ida
|
CRTL + 1½
|
Halo spasi 1,5
|
CRTL + 2
|
Halo spasi 2
|
CRTL + a
|
Seleck
All texto
|
CRTL + b
|
Efect
mahar(Bold) letra
|
CRTL + d
|
Buka
modelo letra no ukuran letra
|
CRTL + c
|
Copy
|
CRTL + v
|
Paste
|
CRTL + I
|
Efect
halis(italic) letra
|
CRTL + U
|
Underline
|
CRTL + S
|
Save
|
CRTL + P
|
Print
|
CRTL + f4
|
Taka
program ms.word
|
CRTL + n
|
Loke
dokumentos foun
|
CRTL + o
|
Open
document
|
CRTL + Z
|
Undo
Typing
|
CRTL + Y
|
Reapeat
Typing
|
CRTL + x
|
Cut
/ Tesi
|
CRTL + L
|
Atu
halo texto ba rata karuk (align left)
|
CRTL + e
|
Atu
halo texto ba rata klaran (center)
|
CRTL + r
|
Atu
halo texto ba rata los
|
CRTL + j
|
Halo
texto leten,kraik,sorin- sorin hanesan (Justify)
|
CRTL +
|
|
Blok
hahu husi liman los.
|
|
Shift + f3
|
Muda
letra kiik sai letra kapital, nunee mos fila fali.
|
Alt+ F
|
Atu
buka menu bar
|
CRTL + f2
|
Preview
|
F. Symbol
atu usa somblo sei iha parte rua
1. Click iha menu insert
ð Click simbol, hare no
hili tuir hakarak
ð Click insert, Close
2. Keyboard
ð Ctrl + Shift + simbol
(til) = ã/õ/ñ
ð Ctrl + Shift + simbol
(circunflexo) = ê/ô
ð Ctrl + simbol (Cesidila) = ç
ð Ctrl + simbol (Agudo) = é / è
ð Ctrl + Shift + (=+) = h2o
ð Ctrl + (=+) = h2o
(blok tiha letra ne maq hanehan sombol).
1. Atu Format Paragraph
Atu format paragraf mak hansan tuir mai ne’e.
©
Blok
testu/ paragraf
©
Click
menu home.
©
Click
paragraf
©
Hili
line spacing
©
Click
Ok
|
2.
Colomn
Atu
halo colom iha Ms.Word ita bele halo iha
paragraph hira nebe deit ita hakarak.
Hili
iha menu page layout, klick colomns.
1.
Paragraph
colomn
Atu halo pragraph ida, bele halo mos paragraph
/colomn seluk tan.
Blok paragraph nebe atu ita format/halo
ð
Click
page layout
ð
Click
colomn
ð
Hili
colom nebe mak ita hakarak
ð
Klick
Ok
2.
Bullets
no Numbering
Bullets katak metode numero ida
nebe ita simblo husi bullets. Atu uja bullets ita bele halo wainhira ketik
texto ka ita bele halo wainhira seidauk ketik texto ruma.
Numbering katak metode nebe ita uja
hodi tau numero nia hanesan mos bullets ita bele halo wainhira seidauk tahu
numero ka bele halo wainhira ita ketik tiha ona testo ruma.
Ita bele uja hodi tau numbering ka bullets tuir
fariasi otomatis nebe ita hakarak.
ð
blok
texto (karik ketik tiha texto ona)
ð
click
home, hare iha grupo paragraph, klick
bullets ka numbering nebe mak ita hakarak.
ð
Hili
modelu nebe ita hakarak, click Ok.
3.
Print Screen SysRq
Atu halo print screen mak hanesan tuir mai ne
Buka file nebe mak ita hakarak atu print screen
Hanehan/tekan print
Screen SysRq iha keyboard
Pois ita ba paste iha fatin nebe ita atu rai ba Ex:
paste iha Ms.Word.
4. Borders
and Shanding
Borders katak risco ida nebe haleu paragraph.
Shanding katak kor latar belakang paragraph.
Ho nune’e Borders no Shanding fungsaun atu fo
fariasi ou modelo ba texto. Hanesan ita atu fo bingkai ho modelu oi-oin ba ita
nia testu.
Hanesan tuir
mai ne’e
1.
Click
menu page Layout
2.
Click
page Borders, Art, hili naran ida
nebe mak ita hakarak, click OK
5. Header
and Footer
Usa hodi fo judul ba texto / naska no pagina iha leten no Kraik
1.
Click
menu Insert
2.
Iha
Grupu Header & Footer, Click Header & Footer
3.
Hili
modelu (Ketik liafuan nebe ita hakarak )
4.
close
6. Wordart
Ita bele usa
facilitas Wordart atu fariasi texto ruma mak tuir mai ne’e
1.
Click
menu insert
2.
Click Wordart, mosu Kotak Wordart, depois hili
ida nebe mak ita gosta, klik OK.
|
7. Font Funsaun atu hili letra, ida nebe ita iha hakarak.
Mak tuir mai ne’e :
1.
Click
menu Home
2.
Click
font, no hili tuir modelu letra
ita hakarak
3.
Iha
kolom Font Style no Size usa atu fariasi letra no
ukuran, kolom font colour no underline style hodi
tau kor no hodi tau risku iha letrania okos, no iha Effects fariasi letra.
4. Bele usa keyboard CTRL+D/CTRL+ SHIFT+F.
|
8.
Page number / pagina
Atu fo numero pagina ba dokumentos. Hanesan tuir mai
ne
1.
Click
menu insert
2.
Click
icon page Number, komforme ita hili.
Top of page : tau pagina iha leten
Botton of page : tau pagina iha kraik
Page
Margin : tau
pagina iha margin
|
9.
Change Case
Funsaun atu muda letra kiik ba bo’ot ou letra bo’ot
ba kiik mak hanesan tuir mai ne’e
1. Click
menu Home, Iha group Font nia
2. Click
iha change case, sei hare 5 point iha neba, molok atu muda letra, blok uluk
texto nebe ita atu muda depois click,
rezultado sei hare tuir mai.
|
10.
Tabela
ð Dalan
atu halo tabela mak hanesan tuir mai ne’e
1.
Click insert
2.
Click table (bele hili ktas tabela hira mak
ita atu halo)
Ou
bele hili insert table, Number of
columns : tau numero kolom
Number of rows : tau
numero baris/linhã.
ð mengUpdate Table/
Aumenta
tabela baris/linhã no colom
1.
klick
baris no kolom nebe atu aumenta
2.
klick
kanan mouse, insert
ð Delete/Hamos
Baris/Linhã Ou Kolom
1.
Blok
uluk tabela nebe atu hamos/delete
2.
Click
kanan/ los nian
3. Click delete cels, mosu opsi hili atu hamos
baris ka kolom, ikus Click OK .
|
ð Tabela
Tau hamutuk sel rua ka tolu mak hanesan
1.
Blok
hamutuk sel nebe atu tau hamutuk
2.
Klik
kanan/ click liman los, hili ni klik
merge Cells
ð Forma
texto iha sel
1.
Click
kanan mouse
2.
Lori/muda
pointer ba cells Aligment
3.
Hili
no klik tuir hakarak
Exemplo
No
|
Kode
|
Naran
|
Genero
|
Valor
|
|||
TPC
I
|
TPC
II
|
TPC
III
|
|||||
1
|
1101
|
Francisco da
Costa
|
M
|
9
|
6
|
7
|
|
2
|
1102
|
Mariana
Guterres
|
F
|
7
|
9
|
9
|
|
4
|
1103
|
Maria Castro
|
F
|
8
|
7
|
7
|
|
5
|
1104
|
João Da
Cruz
|
M
|
9
|
5
|
9
|
11.
Muda Testo Ba Tabela
(Text to Table)
Atu muda texto ba tabela, maka texto tenki fahe husi
virgula(,) mak hanesan tuir mai ne’e
a. Blok text, click menu insert,
b. Click tabel ,
c. Click Convert text to table
Ezemplo II
12. Sort
Sort mak halo data tuir Abjad, hanesan
data husi A-Z / Z-A. atu halo hanesan tuir mai ne’e
1. Blok
tabel iha texto nebe atu sort
2. Klik menu Home iha group Paragraph
3. Klik Sort maka akan muncul jendela Sort,
4. Hili A-Z = Ascending, karik hili Z-A = Descending.
5. Klik OK.
Ex :
Alnevia
João
Zelita
Yosef
Markus
|
Alnevia
João
Markus
Yosef
Zelita
|
13. Grafik
1. Halo
grafik hodi klik iha insert
2. Click
icon Chart, hili kategori grafik
3. Hili
modelo grafik iha liman los.
4. Click Ok, maka mosu tampilan janela 2 Ms.Word ho Ms.Excel
14. Strutura
Atu halo strutura facilitas nebe usa iha ms.Word mak hanesan
1. Click insert
2. Click
icon Shapes
3. Hili /
click kotak laran
Estrutura Fakuldade